Альметьевский

(1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышының тәмамлануына 55 ел тулды.2000 нче ел) Сугыш вакыты... 1941-1945- еллардагы сугышны, бүгенге көндә 74-75 яшен тутырган һәм аннан да өлкән кешеләр, үз күзләре белән күреп , тылда хатын-кызлар, фронтта ир-егетләр– иң-иң, иң авырлыкларны кичергән кешеләр.

3 декабрьдә безнең ил Билгесез солдат көнен билгеләп үтә. Бу Россия тарихында чагыштырмача яңа истәлекле дата. Бу истәлекле көн сугыш хәрәкәтләрендә һәлак булган һәм исемнәре билгесез калган Совет һәм Россия сугышчыларының истәлеген, хәрби батырлыгын һәм үлемсез батырлыгын мәңгеләштерү өчен билгеләнгән.

Кешелек дөньясына кайгы - хәсрәт китергән Бөек Ватан сугышы тәмамлануга җитмеш җиде елдан артык вакыт узса да, аның ачы кайтавазы әле бүген дә үзен сиздереп тора. Гомерендә бер мәртәбә дә авыз тутырып “әти” дип әйтә алмаган балалар, хәзер инде үзләре әби-бабай яшендә. Канлы ут эчендә йөргән чал ветераннарыбызның да саны елдан - ел сирәгәя бара. Безнең авылыбызда да инде сугыштан исән кайткан ветераннарыбыз калмады. Ләкин аларның һәрберсен без исебездә тотабыз. Авылдашлар, күршеләр белән җыелышканда, хәтерне яңартабыз, ветераннарыбызның сөйләгәннәрен искә төшерәбез.

Дәһшәтле сугыш һәр гаиләгә кагылды, илебездә беркемне дә урап үтмәде. Киләчәккә матур планнар корып, тыныч тормышта яшәп яткан халкыбызга бетмәс кайгы-хәсрәт, илебезгә олы җимереклекләр, зур югалтулар алып килде. Миллионлаган ватандашларыбыз яу кырларында дошман белән йөзгә-йөз килеп алышты, шулай ук миллионлаганнар үз-үзләрен аямыйча тылда Җиңүне якынайту өчен фидакарь хезмәт үрнәкләре күрсәтте. Авылдашларыбыз да илгә Җиңү алып кайтуда үз көчләрен куйдылар, зур батырлыклар эшләделәр.

Сугыш... Нинди авыр сүз! Күпме михнәт, күпме кайгы китерде ул кешеләргә. Күпме бала әтисез, күпме хатын ирсез, күпме ата-ана балаларсыз калды! Күпме яшь түгелде?! Күпме авыллар, шәһәрләр җимерелде? Күпме кешенең йөрәгендә әлегә кадәр әрнү, сагыш, чөнки алар үз балаларын, туганнарынын югалттылар. Илебездә тол калган хатыннарның, әтисез калган балаларның саны артканнан артты диярлек. Нинди авыр заманада яшәделәр безнең әби-бабаларыбыз, аларның күңелләрендә билгесезлек, авырлык, тынычсызлык, борчу, күз яшьләре...

Хәйдәров Бәкер Мирхәйдәр улы 1908нче елның 6 нчы гыйнварында Татарстан Республикасының Әлмәт районы Урсалабаш авылында туа. Гаиләдә 5 бала була алар: 3 малай һәм ике кыз. Хәйдәров Бәкер 1937-1940 нчы елларда Әлмәт шәһәренеңмай заводында мастер булып эшли. 1941 нче елда Куйбышев шәһәренә производствога эшкә китә. Сугыш башлангач, 1941 нче елның февраль аенда ул да туган җирләрен фашистлардан сакларга дип фронтка юл ала. Бәкер бу вакытта инде тормыш корган була, аны хатыны белән ике баласы озатып кала. Олы кызына нибары 3 яшь, ә малаена 1 яшь була.

Озын гомерле әби- бабайлар –авылның горурлыгы ,яшь буын өчен батырлык һәм сабырлык өлгесе.Зиганшина Рәйсә Әбүбәкер кызы1928 елның 29 октяберендә Беренче май районы Иншар авылында икенче бала булып дөньяга килә .Рәйсә Әбүбәкер кызының да гомер юлы сикәлтәсез ,җиңел генә үтми тормыш авырлыгы, кияргә кием булмау сәбәпле дүрт классны гына тәмамлый ала.

(сугыш чоры баласы, хезмәт ветераны, Мәмәт мәктәбенең лаеклы ялдагы укытучысы Рахманова Кәүсәрия Ширияздан кызы истәлекләре: “ Үзем турында үзем” Үзем турында үзем дип, Күптән уйланып йөрдем. Менә хәзер илһам килде Инде язарга булдым. Мин, Рахманова Кәүсәрия Ширияздан кызы, ТР Әлмәт районы Чупай авылында колхозчы семьясында тудым. Мәктәпнең бик актив һәм яхшы укучысыбулып ,1962 елны Чупай урта мәктәбен тәмамладым. 1962 -1967 нче елларда ЕГПИ ның (Алабуга) филология факультетының РТО бүлеген уңышлы гына тәмамладым.

Самаров Шәрипҗан Самархан улы 1910 нчы елның 7 нче сентябрендә Татарстан Республикасының Әлмәт районы Урсалабаш авылында туа.Алар гаиләдә 3 малай булалар: Шәрипҗан, Салихҗан, Шакирҗан. Бөек Ватан сугышының беренче көннәреннән үк егетләр туган илләрен сакларга яу кырына китәләр. Шәрипҗан 1941 нче елның августында китә. Сугышта ул 73 нче дивизиядә гади солдат булып хезмәт итә.Шәрипҗанның балалары үзе исән вакытта сөйләп калдырган вакыйганы искә алалар.“Самаров Шәрипҗанбелән Минзәлә районыннан Гамиров Галиәхмәт сугышның беренче көннәреннән үк бергә булалар. Гамиров 1914 нче елгы.

Минем әтиемнең бабасы- Гайнетдинов Марс Ахияр улы 1931 елның 10 мартында Татарстан республикасы Әлмәт районы Кичүчат авылында туган. Бөек Ватан сугышы башланганда аңа нибары ун яшь була. Аның әтисе -Гайнетдинов Ахияр, Кичүчат авылында колхозда машина йөртүче булып эшли. Әлеге авыр елларда көне –төне фидакарь хезмәт башкара.Ләкин язмышның ачы сынавы аркасында, 26 яшендә, аварияга очрый һәм һәлак була.