Альметьевский

Сталинград кан коешы 1942 елның 17 июлендә башланып китә. Вермахт гаскәрләре шәһәрнең төньягындарак булган Идел елгасына ук үтеп керә. 125 көн дәвамында канкойгыч бәрелешләр бара. Һәр урам һәм һәр йорт йөзләгән, меңләгән корбаннар белән яулап алына. Вокзал бинасы гына да 13 тапкыр кулдан-кулга күчә. Шәһәр җимерелә һәм кирпеч ватыкларыннан, вак ташлардан, тимер-томыр өемнәреннән торган хәрабәләргә әверелә. Бәрелешләр нәтиҗәсендә дошманның хәлиткеч һөҗүм төркеме дә көчсезләнә. 19 ноябрьдән исә бөек борылыш башлана: совет гаскәрләре

Окоплар җир белән тигезләнгән, аларны яшел чирәм каплап киткән, фронт юллары урынында яңа шәһәрләр һәм авыллар барлыкка килгән, блиндажлар чәчәкләр белән капланган. Тик сугыш хатирәләре генә онытылмыйлар 27 январь көнне совет халкының кабатланмас батырлыгы һәм изге Ватанына тугрылык үрнәге буларак тарихка кереп калган Бөек Ватан сугышы тарихында Ленинград блокадасы – иң аянычлы вакыйгаларның берсе. Шул ук вакытта бу совет халкының ныклыгын, фашист илбасарларын җиңүгә ышанычын да күрсәтте.

Безнең илебездә Ватан өчен барган авыр сугыш газапларын күрмәгән гаилә юктыр. Бабамның әтисе - Низамов Солтан Каюм улы 1924 нче елның 15 нче маенда туган. Мин аны хәтерләмим. Чөнки ул мин бик кечкенә чакта ук вафат булган. Бабам сөйләве буенча,Каюм бабай сигез балалы гаиләдә иң өлкән бала булып үскән. Бөек Ватан сугышы башлану белән унҗиде яшьлек егет үзе теләп фронтка киткән.Аның турында бабам авызыннан сөйләнгән истәлекләрне искә төшерәсем килә...

Минем бабам Юнысов Сәгыйть Зәки улы 1924 нче елда Әлмәт районының Нәдер авылында туган.1942 нче елда ул сугышка китә. Ул гади солдат булып хезмәт итә. Авыр юлларны үтеп,сугыш беткәннән соң да ике ел дәвамында армия хезмәтен үти. Бары 1947 елда гына,бик күп яралар алып,туган авылына кайта. Сугыштан соң ул йөк машиналарын йөртүче булып эшли.Бабамның “Германияне җиңгән өчен” исемле һәм башка бик күп юбилей медальләре бар. Гарипова Сабина, Әлмәт шәһәре 5нче гимназиясенең 5б сыйныфы укучысы

Сугыш башланганда Гыйбадулла бабайга 18 яшь кенә була. Күп җирләрне кара күмер итеп, Үлем белән түшәп юлларын. Канга туймас фашист эте Суза безгә канлы кулларын. -Ләгънәт төшсен бу сугышка,- ди Гыйбадулла бабай.Чөнки ул аның киләчәккә булган уй-хыялларын чәлпәрәмә китерә. Укуга булган теләген дә юк итә ул сугыш.

Муратов Сабур Шаймурат улы 1913 нче елның 6 нчы гыйнварында Татарстан Республикасының Әлмәт районы Урсалабаш авылында туа. Гаиләдә 4 малай була алар. Абыйлары белән бергә Сабур да яшьтән үкколхозда эшли.Көтмәгәндә сугыш башлана. 1941 нче елның 24 нче июлендә Сабур да фронка китә. Сугышка аны тормыш иптәше Мәхмүдә һәм 3яшьлек кызы Әлфия озатып кала. Башта Муратов Сабур Ленинград шәһәре янында3 нче укчылар полкында гади солдат булып хезмәт итә. Смоленск шәһәре янында барган каты бәрелешләр вакытында уң аягы каты яралана. Яралары бераз төзәлгәч, ул хезмәтен дәвам итә.

(тыл ветераны, авылдашыбыз Җаббарова Миннур апа истәлекләре. Әлмәт районы, Мәмәт мәктәбенең туган якны өйрәнү музее архивыннан алынган материал) Сугыш яу кырындагы ир-егетләр генә түгел,тылдагы бала-чага, хатын-кыз җилкәсенә дә авыр йөк булып төшә.

Фронт һәм тыл - бу сүзләр бер-берсеннән аерылгысыз. Тылдан башка фронт була алмас иде. Хатын-кызлар тылда ирләр эшен дә башкарганнар, илебез азат булсын, җиңү көне килсен дип үз-үзләрен аямаганнар... Безнең авылдашыбыз тыл хезмәтчәне Абзалова Кәмәрия Шамил кызы 1931 нче елның 15 нче гыйнварында Әлмәт районы Яңа Кәшер авылында туа. Гаиләдә ун бала тәрбияләнә. Сугыш елларында, ул вакыттагы барлык яшүсмерләр кебек үк, колхозда эшли. Кәмәрия Шамил кызы авыр елларны искә төшерергә яратмый. Әтисе сугышка киткәндә, аңа нибары ун яшь кенә була.

Кеше тормыш сынауларын үзе сорап алмый. Минем ерак бабам –әниемнең бабасы Нәбиулла Хәйрулла улы Мөхәммәдиев тә зур сынаулар аша узган. Ул 1921 нче елда туган.Билгеле булганча, бу туган ягыбызда котокыч ачлык хөкем сөргән вакыт була.Язмыш аңа илтифатлылык күрсәткән:ниндидер тылсымлы көч белән үлемнән алып калган.

Җир йөзендә ничек рәхәт яшәү Көннәр аяз,илләр тыныч булса. Янәшәңдә әти-әни,якыннарың Сау-сәламәт,көр күңелле булса. Сугыш дигән афәтләрдән бер арынсак, Тыныч тормыш,бәхет-шатлыкка урансак, Булыр иде күңелләрдә дә тынычлык Явызлыкны гөл-чәчәкләргә урасак! Күпме еллар үтсә дә,Бөек Ватан сугышы китергән кайгы-хәсрәттән һаман арынып булмый.Бу сугыш XX гасырның иң куркыныч афәте булып истә калды.