- ВКонтакте
- РћРТвЂВВВВВВВВнокласснРСвЂВВВВВВВВРєРСвЂВВВВВВВВ
- РњРѕР№ Р В Р’В Р РЋРЎв„ўР В Р’В Р РЋРІР‚ВВВВВВВВРЎР‚
- РЎРєРѕРїРСвЂВВВВВВВВровать ссылку
Алар бик күп иде - Ватанны чын күңелдән яраткан һәм аның өчен гомерләрен бирергә әзер булган хатын-кызлар. Алар куркусызлык һәм батырлык үрнәге булды. Сугыш авырлыкларына һәр ир-ат та түзә алмый, ә хатын-кызлар түзә. Сугыш ул хатын-кыз эше түгел.
Ирләр белән беррәттән Бөек Ватан сугышында җиңүне хатын-кызлар да якынайткан: алар сугышкан, эшләгән һәм ирләрен тылда көткән. Ул заманның чынбарлыгы шундый иде ки, ирләр белән беррәттән бу Бөек Җиңүне хатын-кызлар кан, аннары, авырту, күз яшьләре, Ә кайчакта үз тормышлары бәрабәренә дә яулаганнар! Алар сугышканнар, яралы сугышчыларны кырлардан алып чыкканнар, аннары аларны госпитальләрдә дәвалаганнар, тылда авыр эшләгәннәр, ерактан
яратканнар һәм ирләрен, әтиләрен, энеләрен, улларын көткәннәр. Һәм үзләренең чиксез мәхәббәтләре белән аларны пулялардан сакларга тырыштылар. Фронтка авыллардан, поселоклардан, авыллардан, шәһәрләрдән күпме хатын-кыз киткәнен берәү дә, хәтта Генштаб та төгәл санны белми.
Без хатын-кыз турында белгәннәрнең барысы да "шәфкатьлелек"сүзенә иң яхшы сыеша. Башка сүзләр дә бар - апасы, хатыны, дусты һәм иң озыны - әнисе... Хатын- кыз тормыш бирә, хатын-кыз тормышны саклый. Хатын - кыз һәм тормыш- синонимнар. Әйе, безнең күзаллауда хатын - кыз-ул нәфис, зарарсыз җан иясе, ул үзе яклауга мохтаҗ. Ләкин ул коточкыч сугыш елларында хатын-кызга солдат булырга, киләчәк буыннарның гомерен саклап калу өчен Ватанны сакларга һәркайсының фронтка үз юлы бар, ләкин аларны бер генә нәрсә берләштерә: Ватанны саклап калу, аны немец оккупантларыннан саклау һәм якыннарының үлеме өчен үч алу теләге! Ләкин алар барысын да башкарып чыктылар, кызлар бик яхшы солдат булдылар. Алар бу сугышта үзләрен батыр һәм чыдам сугышчылар итеп күрсәттеләр. Ә үзләренең сугыш юлында язмышларының көтелмәгән ничә борылышын очраттылар?
Һәм сугыш кызларына ул барысын да рәттән егетләрне дә, кызларны да сала.
Солдат коллективларында хатын-кызларның үзара мөнәсәбәтләре җиңел төзелмәде, чын командирлар һәм сугышчылар булганчы, тормышка күп кенә карашларны яңадан карап чыгарга туры килде. Артык киеренкелек, борчылу, җимерелү, үлем атмосферасы хатын-кыз психикасы өчен никадәр авыр. шулай ук гаделсезлек, игътибарсызлык, мәдәниятсезлек белән очрашулар. Ирләр... Алар теләмичә генә хатын-кызларны үз дөньяларына, үз территорияләренә кертәләр... Дөрестән дә, сугыш-хатын-кыз эше түгел. Алар барысы да хатын-кыз бәхете теләгәннәр һәм бәхет гармония булган җирдә яши дип ышанганнар. Ә "сугыш" - хатын-кыз өчен бөтенләй гармониясез пространство. Көчле хатын-кызны үткән
сынаулар түгел, бәлки ул тынычлык, тынычлык, гармония һәм матурлык белән ләззәтләнгән мизгелләр ясый. Аларның сугышы билгесез булып кала.Эшчеләрнең күбесе фронтка китә, станокларга яшүсмерләр, хатын-кызлар, пенсионерлар баса. Бөек Ватан сугышы елларында Кызыл Армия сафларында ирләр белән беррәттән 800 000 гә якын хатын-кыз сугышкан ! 90 нан артыгы Советлар Союзы Герое исеменә лаек булды, 100 000 нән артыгы орден һәм медальләр белән бүләкләнде. Кызыл Армиягә (1941-1945 еллар) барлыгы 35 миллион кеше мобилизацияләнә, хатын-кызлар 2% тан артыкны тәшкил итә. Алар төрле гаскәрләрдә хезмәт иткән - күпчелеге госпитальләрдә (урта медицина персоналының 61% женщины хатын- кызлар тәшкил иткән), элемтә бүлекчәләрендә (80%) һәм юл гаскәрләрендә (составның яртысы диярлек). Сугышның беренче көннәрендә алар фронтка киткән ирләрен һәм абыйларын алыштыралар, хәрби кирәк-яраклар җитештерүне үз кулларына алалар, фронтны хәрби техника белән генә түгел, икмәк, кием-салым белән дә тәэмин итәләр. Алар бик күп иде - Ватанны чын күңелдән яраткан һәм аның өчен гомерләрен бирергә әзер булган хатын-кызлар. Алар куркусызлык һәм батырлык үрнәге булды.
Хатын-кыз снайперлар, хатын-кыз разведчиклар, хатын-кыз зенитчылар сугышты... Тылда хатын-кызлар заводларда, транспортта, басуда эшләделәр. Хатын-Кызлар... Акыллы, матур, талантлы һәм гади хатын-кызлар! Күп кенә рәссамнар үз әсәрләрендә хатын-кыз матурлыгын, нәфислеген, назлылыгын, фидакарьлеген, анасының риясызлыгын данлыйлар. Хатын - кызларның йөзендәге барырга туры килә.
Бөек Ватан сугышы елларында хатын-кызлар яралыларны коткарып кына калмыйча, "снайперка" дан да атканнар, күперләрне шартлатканнар, разведкага йөргәннәр, самолетларда очканнар. Туган иленә янаган саен, хатын-кыз аны яклап
чыга иде. Һәрвакыт рус хатыны сугышка ирен, улын, энесен озатып кына калмады, кайгырды, аларны көтте, бәлки авыр вакытта үзе дә алар янында булды һәм, безнең тарихны искә төшерсәң, бу хакыйкатьне раслаучы бик күп мисаллар табарга мөмкин.
Дошман туган җирендә кешеләрне кырып йөргәндә, үзе турында, үз тормышы турында ничек уйлый алсын икән? Аларның күбесенә уналты-унҗиде яшь булса да, бу" гади кызлар " бу турыда уйламыйлар да иде. Алар гади мәктәп укучылары һәм студентлар иде, алар, әлбәттә, киләчәк турында хыялланалар иде. Ләкин бер көнне дөнья алар өчен Үткәннәргә - кичәге хәлләргә: мәктәпнең соңгы кыңгыравы, чыгарылыш балы, Беренче мәхәббәт; һәм аларның барлык хыялларын җимергән сугышка бүленде. Кинәт башланган сугыш гашыйкларны аера. Аларның шушы гаҗәеп, кабатланмас мизгелләр кеше күңелен дулкынландырмыйча кала алмый торган гүзәл сәнгать әсәрләрендә-шигърияттә, музыкада, рәсем сәнгатендә чагыла. Хатын-кыз даны өчен бик күп шигырьләр иҗат ителгән, Ә күпме бөек эшләр аның исеме белән изгеләндерелгән! Ел саен май көннәрендә халкыбыз дәһшәтле сугыш көннәрен искә ала, һәлак булган батырларны искә ала. 2025 елда без аерым бер датаны – Җиңүнең 80 еллыгын билгеләп үтәбез.
Ярты гасырдан артык вакыт узса да, заман төрле буын кешеләренең хәтеренә хуҗа түгел. Туган илебез алдында без данга саналачакбыз, үз каны белән туганлашкан һәркем. Чәчәкле хатын-кызны күрү күңелле... күзләремдә назлы ягымлылык кайчан балкый?
Шулай да сугыш хатын-кыз эше түгел.